2.2.5. Określenie minimalnych wymogów dotyczących standardów i jakości wykonania układów oświetleniowych
Oświetlenie mieszkania oprócz spełnienia warunku oszczędności, efektywności energetycznej powinno również spełniać warunki estetyczne, zapewniać komfort psychiczny, uczucie przyjemności oraz zapewniać warunki bezpieczeństwa, sprawne postrzeganie przy pełnej zdolności rozróżniania przedmiotów i otoczenia bez ryzyka dla mieszkańców. Przy projektowaniu oświetlenia należy uwzględnić w jakim celu jest ono tworzone, spełniając jednocześnie wymogi oświetleniowe takie jak: równomierność oświetlenia, poziom luminancji, poziom natężenia oświetlenia, dostateczny kontrast.
Podstawowy podział oświetlenia dla budynków mieszkalnych:
- Oświetlenie podstawowe, ogólno-funkcjonalne
- Oświetlenie do pracy, robocze
- Oświetlenie dekoracyjne, akcentująco-efektowe.
W mieszkaniach występują zazwyczaj pomieszczenia typowo podzielone na: przedpokój/korytarz, pokój dzienny/jadalnia, kuchnia, sypialnia, łazienka, taras, garaż. Pomieszczenia mogą zawierać wszystkie wcześniej wspomniane typy oświetlenia:
Strefa wejściowa — (korytarze, przedpokoje, klatki schodowe): „oświetlenie na wejście” oświetlenie łączące światło wnętrza mieszkalnego ze światłem zewnętrznym. Montowanie żarówek halogenowych dających białe światło umożliwia uzyskanie wrażenia większego pomieszczenia poprzez skierowania światła na sufit - światło pośrednie dobrze rozświetlające całość. Dodatkowo mogą posłużyć do wyeksponowania elementów dekoracyjnych. Nowoczesne źródła halogenowe o mocach rzędu 35W zastępują standardowe żarówki halogenowe 50W, a najnowocześniejsze rozwiązania LED to zamienniki o mocy ok. 5W. W miejscach długiego użytkowania oświetlenia (schody, przedsionki) zalecane jest stosowanie rozwiązań najbardziej energooszczędnych typu świetlówek kompaktowych oraz opraw LED.
Pokój dzienny — poprzez bardzo różnorodny charakter tego typu pomieszczeń oświetlenie powinno być dobrane w taki sposób by uwzględniać wszystkie te cechy. Zostanie to zrealizowane poprzez zastosowanie oświetlenia centralnego oraz dodatkowego (kinkiety czy lampy stojące, wbudowane lampy halogenowe). Do zastosowania istnieje szeroki wybór rozwiązań od źródeł LED o mocy 4W zastępujących halogeny 20W, poprzez oprawy dekoracyjne ogólnego przeznaczenia na źródłach LED-owych o mocach np.: 7W zastępujących żarówkę 40W, do zamienników żarówek typowych pod względem budowy oraz zastosowanych typowych trzonków E14 oraz E27 dających możliwość zmniejszenia mocy: 3W za 15W, 6W za 25W, 8W za 40W, 12W za 60W. Dostępne w ciepłobiałej barwie światła, do zastosowań w oprawach zamkniętych i otwartych, charakteryzujące się wysoką trwałością, rozsyłem światła jak lampy żarowe, brakiem promieniowanie IR oraz UV przy niskiej emisji ciepła.
Kuchnia, łazienka, obszary robocze — w pomieszczeniach tego typu ze względu na wykonywanie częstych i złożonych prac wzrokowych wymagane jest oświetlenie o właściwych parametrach ilości i jakości światła z uwzględnieniem odpowiedniego kierunku jego padania. Pomieszczenia tego typu powinny posiadać oświetlenie ogólne zapewniające właściwy poziom natężenia oświetlenia poprzez wykorzystanie rozświetlenia ścian i sufitów oraz oświetlenie miejsc pracy typu blat kuchenny, biurko, stół, lustro w łazience. Zastosowanie większej ilości opraw o małej lub średniej mocy z odpowiednio szerokim rozsyłem światła pozwoli wyeliminować powstawanie wyraźnych cieni. Zainstalowanie górnego oświetlenia równolegle do powierzchni okna (poprzez rząd punktów świetlnych bądź oprawy świetlówkowe z odpowiednim kloszem) pozwoli zrekompensować brak światła dziennego. Oświetlenie miejsc pracy w kuchni usytuowanych zazwyczaj pod szafkami wiszącymi powinno być zrealizowane poprzez specjalne płaskie oprawy montowane pojedynczo bądź grupowo z zastosowaniem źródeł halogenowych, świetlówek kompaktowych, LED o wysokim wskaźniku oddawania barw. Oświetlenie miejsc typu stoły i biurka powinno być realizowane poprzez oprawy zwieszakowe (stoły ogólne, jadalne) lub odpowiednie lampy biurkowe. Miejsca typu lustro powinny być dodatkowo doświetlane tak by zapewnić dużo światła i mało cieni, czyli światło ogólne padające z góry powinno być wspomagane przez światło zamontowane wokół lustra. Rozwiązania na bazie LED dają możliwość zamiany halogenów 35W, 50W odpowiednikami LED 4W, 7W; niskonapięciowych halogenów 20W, źródłem LEDspot 4W (oświetlenie akcentujące); kapsułki halogenowe 10W na 2,5W LEDcapsule o wysokim bezpieczeństwie użytkowania do doświetlenia m.in. luster w łazienkach. Dostępne są również LED-owe zamienniki świetlówek klasycznych TL-D odpowiednio zmniejszające zużycie energii z 36W TL-D do 25W LEDtube.
Sypialnia — pomieszczenie ze względu na swój charakter powinno cechować się światłem ciepłymi, spokojnym i przyjemnym. Technologicznie oświetlenie powinno być zrealizowane z odpowiednim doborem barwy światła zarówno przez światło centralne jak i punktowe zapewniające odpowiednie poziomy oświetlenia miejsc pracy np. kącik do czytania czy biurko.
Oprócz doboru typu i usytuowania opraw oświetleniowych ze względu na charakter pomieszczenia, należy uwzględniać ogólne założenia pozwalające na zmniejszenie zużycia energii przy oświetleniu:
- Powierzchnia oświetlana (odbijająca światło) postrzegana przez człowieka jest dla niego również źródłem światła - należy zatem wykorzystać światło odbite odpowiednio dobierając kolorystykę ścian i sufitów, zwiększając ich współczynnik odbicia poprawiamy ogólne doświetlenie pomieszczeń.
- Poprzez rozmieszczenie większej ilości energooszczędnych źródeł światła w pomieszczeniu uzyskujemy możliwość dostosowania światła do różnych potrzeb oraz poprawienie efektu energooszczędnego poprzez zmniejszenie zużywanej energii. Zapewnienie odpowiedniego poziomu natężenia oświetlenia dla potrzeb czytania poprzez źródło centralne (np.: jeden główny żyrandol) jest bardziej energochłonne niż poprzez oświetlenie miejscowe (lampka biurkowa bądź kinkiet w miejscu czytania). Uzyskujemy możliwość dostosowywania scenariusza oświetleniowego do danych czynności wykonywanych w pomieszczeniu.
- Dalsze możliwości oszczędności energii daje zastosowanie sterowania oświetleniem. Sterowanie polega na automatycznym wyłączaniu, ściemnianiu i rozjaśnianiu opraw jak i grupy opraw w zależności od panujących warunków lub zadanych (zaprogramowanych) wcześniej scenariuszy oświetleniowych dla określonej pory dnia. Zintegrowanie systemu sterowania oświetleniem z innymi systemami, np.: sterowanie żaluzjami, czujniki ruchu, wyłączniki czasowe jak i system alarmowy podnosi nie tylko efektywność energetyczną, ale również poczucie bezpieczeństwa. Poprzez przełączenia systemu alarmowego możemy sterować oświetleniem uzyskując wyłączenie oświetlenia w mieszkaniu przy załączeniu systemu alarmowego „na wyjście”, a w przypadku włączenia funkcji „panika” załączenie światła w całym domu (wewnątrz i na zewnątrz). Odpowiednie zintegrowanie systemu oświetleniowego z systemem sterowania żaluzjami pozwoli na redukcję oświetlenia w przypadku doświetlenia pomieszczeń światłem zewnętrznym poprzez odpowiednią regulację żaluzji okiennych. Integracja systemów sterowania pozwala na realizację scenariuszy oświetleniowych odpowiednio dobranych do realizowanych zadań np.: przejście z garażu czy na klatkach schodowych do mieszkania z wykorzystaniem czujników ruchu pozwala zrealizować „światło kroczące” oświetlające odpowiednią drogę w chwili wykrycia użytkownika i tylko w miejscu gdzie jest potrzebne światło. Sterowanie oświetleniem może odbywać się automatycznie poprzez wykorzystanie wszelkiego rodzaju czujników jak i być dostosowywane do potrzeb użytkownika przez sterowanie na zamontowanych panelach, pilotem bądź z komputera, obecnie nawet z niektórych telefonów GSM.
Oprawy i źródła dobierane przy projektowaniu oświetlenia efektywnego energetycznie powinny cechować się:
- dużą skutecznością świetlną - uzyskujemy dzięki temu jednostkowe oszczędności energii na każdym źródle;
- zmniejszeniem potrzeb konserwacji - poprzez zastosowanie opraw wykonanych z łatwych do oczyszczenia materiałów (szkło, plastik, metal) zmniejszamy koszty konserwacji i poprawiamy skuteczność świetlną całej oprawy;
- większą trwałością - uzyskujemy redukcję odpadów i konieczności częstej wymiany sprzętu;
- wysokim komfortem i bezpieczeństwem pracy - poprzez zastosowanie rozwiązań dających białe (naturalne) światło, dobre oddawanie barw, niskie temperatury pracy, bezmigotliwy zapłon, ograniczenie promieniowania IR i UV, regulację poziomu natężenia światła, oddzielne wyłączniki, możliwość grupowania punktów świetlnych.
Typ źródła światła |
Długość życia (godziny) |
Wydajność świetlna (Im/W) |
Żarówka |
750-2,000 |
20-18 |
Żarówka halogenowa |
3,000-4,000 |
15-20 |
Świetlówka kompaktowa (CFL) |
8,000-10,000 |
35-60 |
Świetlówka liniowa |
20,000-30,000 |
50-100 |
Białe diody LED wysokiej mocy |
35,000-50,000 |
30-150 |
Ewolucja wydajności świetlnej w różnych technologiach (Źródło: de Almeida etal. 2009: Technology Assessment)
Rysunek 12. Ewolucja źródeł światła
Zalecenia dotyczące stosowania oświetlenia:
- Wielkość zainstalowanej mocy jednostkowej w źródłach światła w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej mieszkania nie powinna przekraczać 8 - 10 W/m2. Realizację takiego warunku umożliwia łączne stosowanie oświetlenia LED i oświetlenia świetlówkowego.
- W pomieszczeniach rzadko używanych i krótko oświetlanych należy stosować źródła światła odporne na częste włączanie i charakteryzujące się niskim kosztem energetycznym rozruchu,
- W budynku należy stosować oświetlenie ogólne i oświetlenie strefowe umożliwiające oświetlanie wyłącznie stref pracy i stref użytkowanych przez użytkowników,
- W maksymalnym stopniu należy wykorzystywać możliwości oświetlania pomieszczeń światłem dziennym, również poprzez zastosowania elementów zacieniających okna od strony wewnętrznej dających się w sposób łatwy otwierać.
- Wielkość natężenia oświetlenia dostosowywać do potrzeb i wymaganych natężeń na powierzchniach roboczych,
- Oświetlenie terenów zewnętrznych wokół budynków stosować w minimalnym stopniu, niezbędnym dla zaspokojenia potrzeb funkcjonalnych.
2.2.6.Określenie minimalnych wymogów dotyczących standardów energetycznych urządzeń elektrycznych w budynku
Budynek NF15 i NF40 należy traktować jako kompleksowy układ materiałów, urządzeń, technik instalacyjnych i technik sterowania, ściśle ze sobą połączonych i współpracujących, w celu osiągnięcia efektu w postaci niskiego lub bardzo niskiego zapotrzebowania na energię w długim (kilkudziesięcioletnim) okresie użytkowania.
Istotne zatem jest, aby przy wysokim lub bardzo wysokim standardzie ochrony cieplnej budynków i przy bardzo wysokiej sprawności przetwarzania energii pierwotnej na energię użyteczną do celów grzewczych i przygotowania C.W.U., zapewnić również dużą efektywność wykorzystania energii elektrycznej w urządzeniach powszechnego użytku.
Poza oświetleniem, innymi istotnymi elementami wyposażenia i instalacji, których jakość istotnie wpływa na wielkość zużycia energii elektrycznej są:
- Napędy urządzeń i instalacji (silniki elektryczne)
- Pompy
- Urządzenia AGD
- Windy
2.2.6.1. Napędy urządzeń i instalacji (silniki elektryczne)
Czynniki istotnie wpływające na prawidłowe i efektywne energetycznie funkcjonowanie napędów elektrycznych w urządzeniach i instalacjach budynków, to:
- Sprawność
- Właściwy dobór silnika do konkretnych zastosowań i potrzeb
Właściwy dobór silnika do konkretnego urządzenia, jest zagadnieniem trudnym, wymaga przeanalizowania wielu parametrów jego pracy i obciążeń i często popełniane są w tym procesie błędy.
Zasady, którymi należy kierować się przy doborze tych urządzeń są następujące:
- moc silnika powinna być dobrana w sposób prawidłowy (przewymiarowanie silników powoduje nadmierne zużycie energii), tak aby możliwa była jego praca ze średnią mocą równą 75 do 100% mocy nominalnej,
- wartość napięcia i częstotliwość znamionowa silnika powinna być równa wartości napięcia i częstotliwości sieci zasilającej,
- do napędów o stałej prędkości obrotowej należy stosować indukcyjne silniki prądu przemiennego,
- znamionową prędkość obrotową należy dobrać do prędkości dostosowanej do wymogów napędzanego urządzenia, a w przypadku konieczności uzyskania zmiennych prędkości obrotowych stosować:
- silniki wielobiegowe;
- motoreduktory;
- przekładnie mechaniczne;
- przetwornice częstotliwości.
Ponadto, nieodzownym elementem prawidłowej eksploatacji urządzeń jest przestrzeganie wymogów i zaleceń w zakresie eksploatacji i konserwacji urządzeń.
Komisja Europejska przyjęła w lipcu 2009 roku rozporządzenie 640/2009 w sprawie wdrażania Dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej wymogów Eko projektu dla silników elektrycznych. W wyniku przyjęcia tego rozporządzenia zostały wprowadzone, jako obowiązkowe na terenie Unii Europejskiej, wymogi dotyczące efektywności energetycznej sprzedawanych na rynku unijnym silników indukcyjnych 2, 4 i 6-biegunowych.
Określony w tym rozporządzeniu harmonogram wprowadzania wymogów zgodnych z klasyfikacją IE stanowi, że silniki o mocy znamionowej w granicach 0,75-375 kW muszą odpowiadać co najmniej klasie sprawności:
- IE2 - od 16 czerwca 2011 r.,
- IE3, lub IE2 oraz być wyposażone w układ płynnej regulacji prędkości obrotowej - od dnia 1 stycznia 2015 r.,
Od 1 stycznia 2017 r. wszystkie silniki będą musiały być zgodne z wymaganiami IE3 lub IE2 oraz być wyposażone w układ płynnej regulacji prędkości obrotowej.
Z uwagi na powszechną dostępność na rynku silników (napędów) o klasie IE3, zaleca się stosowanie w budynkach NF15 i NF40 wyłącznie silników spełniających wymagania dla tej klasy.
Klasyfikację i oznakowanie IE wprowadzono normą z serii IEC 60034-30 Rotating electrical machines - Part 30: Efficiency classes of single-speed, three-phase, cage-induction motors (IE-code) z 2008 roku. Nowy sposób klasyfikacji obowiązuje dla silników 2, 4 i 6-biegunowych o mocach od 0,75 do 375 kW i napięciu znamionowym do 1000 V.
Dokument określa trzy poziomy sprawności dla silników:
- IE1 - silniki standardowe (standard),
- IE2 - silniki o podwyższonej sprawności (high efficiency),
- IE3 - najwyższy poziom sprawności (premium).
Sprawność silników na potrzeby porównania z wymaganiami IE powinna być wyznaczana zgodnie z normą IEC 60034-2-1 Rotating electrical machines - Part 2-1: Standard methods for determining losses and efficiency from tests (excluding for trction vehicles) z 2007 roku.
W poniższej tabeli przedstawiono wymagania dla silników o najczęściej spotykanych w budynkach mocach nominalnych do 15 kW.
Tabela 26. Klasy sprawności dla silników 2, 4 i 6 biegunowych
kW |
IE2 |
IE3 |
||||
2 bieg |
4 bieg |
6 bieg |
2 bieg |
4 bieg |
6 bieg |
|
0,75 |
> 77,4 |
> 79,6 |
> 75,9 |
> 80,7 |
> 82,5 |
> 78,9 |
1,1 |
> 79,6 |
> 81,4 |
> 78,1 |
> 82,7 |
> 84,1 |
> 81,0 |
1,5 |
> 81,3 |
> 82,8 |
> 79,8 |
> 84,2 |
> 85,3 |
> 82,5 |
2,2 |
> 83,2 |
> 84,3 |
> 81,8 |
> 85,9 |
> 86,7 |
> 84,3 |
3,7 |
> 84,6 |
> 85,5 |
> 83,3 |
> 87,1 |
> 87,7 |
> 85,6 |
5,5 |
> 85,8 |
> 86,6 |
> 84,6 |
> 88,1 |
> 88,6 |
> 86,8 |
7,5 |
> 87,0 |
> 87,7 |
> 86,0 |
> 89,2 |
> 89,6 |
> 88,0 |
11 |
> 88,1 |
> 88,7 |
> 87,2 |
> 90,1 |
> 90,4 |
> 89,1 |
15 |
> 89,4 |
> 89,8 |
> 88,7 |
> 91,2 |
> 91,4 |
> 90,3 |
2.2.6.2. Pompy
Pompy w budynkach wykorzystywane są praktycznie we wszystkich przypadkach, jako pompy obiegowe w układach grzewczych i pompy cyrkulacyjne oraz pompy ładujące w układach przygotowania C.W.U.
W styczniu 2005 r., na podstawie wcześniejszych analiz (EU SAVE II Project Promotion of Energy Efficiency in Circulation Pumps, especially in Domestic Heating Systems 1999 -2001, Classification of Circulators - Raport Grupy Roboczej nr 13 (WG13) Europump luty 2003) EUROPOMP - EUROPEAN ASSOCIATION OF PUMP MANUFACTURERS (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Pomp) w uzgodnieniu z Komisją Europejską zaproponowało dobrowolne porozumienie producentów pomp dotyczące wprowadzenia klasyfikacji pomp obiegowych w celu poprawy sprawności urządzeń oferowanych na rynku.
Załącznik 2 do dokumentu tego porozumienia (Industry Commitment To improve the energy performance of Stand-Alone Circulators Through the setting-up of a Classification Scheme In relation to Energy Labelling), opublikowany w styczniu 2005 r., opisuje w sposób szczegółowy procedurę wyznaczania wskaźnika efektywności energetycznej pompy dla zadanego profilu obciążenia, typowego dla systemów grzewczych i ciepłowniczych.
Stowarzyszenie skupia 18 członków reprezentujących krajowe stowarzyszenia producentów i sprzedawców pomp.
Profil obciążenia dla wyznaczenia wskaźnika efektywności energetycznej.
Rysunek 13. Profil obciążenia dla wyznaczenia wskaźnika efektywności energetycznej.
W zależności od wyznaczonego wskaźnika efektywności energetycznej pompy klasyfikowane są w kategorii sprawności od A (najlepsze) do G (najgorsze) w sposób przedstawiony w Tabeli 27.
Tabela 27. Klasy sprawności w zależności od wskaźnika efektywności energetycznej pompy
Klasa efektywności energetycznej |
Wskaźnik Efektywności Energetycznej (EEI) |
A |
EEI < 0,40 |
B |
0,40 < EEI < 0,60 |
C |
0,60 < EEI < 0,80 |
D |
0,80 < EEI < 1,00 |
E |
1,00 < EEI < 1,20 |
F |
1,20 < EEI < 1,40 |
G |
1,40 < EEI |
Na podstawie oceny klas sprawności pomp tworzona jest etykieta energetyczna przedstawiona na Rysunku 14, która powinna być zamieszczona w widocznym miejscu na pompie i/lub opakowaniu. Za treść etykiety i zgodność z rzeczywistością zamieszczonych na niej danych z odpowiada producent.
Rysunek 14. Etykieta - klasy efektywności energetycznej pomp obiegowych
Należy również zwrócić uwagę, że podstawowym warunkiem wykorzystania walorów energooszczędnej pompy obiegowej jest prawidłowe określenie jej rzeczywistych parametrów pracy oraz prawidłowy dobór (właściwe zaprojektowanie).
W odniesieniu do budynków NF15 i NF40 zaleca się stosowanie co najmniej pomp o klasach odpowiednio A i B.
2.2.6.3. Urządzenia AGD
Urządzenia AGD w budynkach mieszkalnych stanowią jeden z bardziej istotnych czynników wpływających na zużycie energii. Stąd też w przypadku analizowania ich zastosowania w budynkach NF15 i NF40 istotne jest stosowanie urządzeń o najwyższym dostępnym na rynku standardzie energetycznym. Z reguły zastosowanie takiego urządzenia wiąże się z uzyskaniem najniższych kosztów łącznych w całym cyklu użytkowania (analizowanym przy wykorzystaniu metod dyskontowych), uwzględniającym koszty zakupu urządzenia i koszty eksploatacji w założonym okresie.
Podstawowe urządzenia wykorzystywane w budynkach mieszkalnych, to:
- Chłodziarki, zamrażarki i chłodziarko zamrażarki
- Suszarki bębnowe
- Pralki bębnowe
- Pralko-suszarki
- Zmywarki do naczyń
- Piekarniki elektryczne
Efektywność energetyczna tych urządzeń wyrażana jest przez klasę efektywności energetycznej określoną oznaczeniami literowymi od A+++, A++, A+, A do G odpowiednio dla urządzeń najbardziej efektywnych energetycznie do najbardziej energochłonnych. Obecnie trudno spotkać urządzenia o klasie niższej niż B, co wynika z faktu, że postęp w zakresie wzrostu efektywności energetycznej tych urządzeń jest szybszy niż procedura zmiany klasyfikacji. Tak więc ilość plusów „+” oznacza, o ile urządzenia są bardziej efektywne energetycznie niż klasa A, uznawana kiedyś za najbardziej efektywną energetycznie.
Poniżej, w tabeli 28 zaprezentowano minimalne wymagania, które powinno się obecnie stosować przy wyborze urządzeń AGD.
Tabela 28. Minimalne wymagania, które powinno się obecnie stosować przy wyborze urządzeń AGD.
L.p. |
Kryteria |
Standard NF15 |
Standard NF40 |
1. |
Chłodziarki i chłodziarko zamrażarki |
A++ |
A+ |
2. |
Zamrażarki |
A+++ |
A++ |
3. |
Suszarki bębnowe |
A |
A |
4. |
Suszarki kondensacyjne |
A |
A |
5. |
Pralki bębnowe |
A+++ |
A++ |
6. |
Pralko-suszarki |
A |
A |
7. |
Zmywarki do naczyń |
A+++ |
A++ |
8. |
Piekarniki elektryczne |
A |
A |
2.2.6.4. Windy
Zużycie energii elektrycznej przez urządzenia dźwigowe w budynkach mieszkalnych mieści się w przedziale od 3 do 8% ogólnego zużycia. Poprawa efektywności energetycznej każdego urządzenia dźwigowego korzystającego z energii elektrycznej powinna być postrzegana jako istotna metoda obniżenia poziomu emisji gazów cieplarnianych, co z kolei ma zasadniczy wpływ na zmiany klimatyczne na świecie.
Efektywność energetyczną urządzeń dźwigowych określa stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego urządzenia, w typowych warunkach jego użytkowania i eksploatacji, do ilości energii zużytej przez to urządzenie, niezbędnej do uzyskania tego efektu. Efektem użytkowym uzyskanym w wyniku dostarczenia energii do danego urządzenia dźwigowego jest wykonanie pracy mechanicznej, zapewnienie odpowiedniej informacji, bezpieczeństwa użytkowania dźwigu i jego odpowiedniego oświetlenia (komfortu widzenia).
Od instalacji windowych wymaga się przede wszystkim bezpieczeństwa w użytkowaniu, a dopiero później aby były funkcjonalne, trwałe i estetyczne.
Zasadniczymi elementami rozpatrywanymi podczas projektowania instalacji windowych jest komfort jazdy, maksymalne wykorzystanie przestrzeni do ruchu obiektu windy, bezpieczeństwo, niezawodność i pewność działania. Takie podejście powoduje, że faktycznie tylko niecałe 20% energii elektrycznej wykorzystywane jest do celu transportu i przemieszczania się windy.
W zależności od konfiguracji pracy dźwigu, ilości przystanków, pracy dźwigu w grupie lub pojedynczo oraz współczynnika zrównoważenia Cbal, wartość energii pobieranej na cykl jest odpowiednio korygowana współczynnikami:
Tabela 29. Caml - współczynnik średniego obciążenia silnika
Technologia |
Caml |
Dźwig linowy zrównoważenie 50% bez układu rekuperacji energii |
0,35 |
Dźwig linowy zrównoważenie 50% z wciągarką bezreduktorową z rekuperacją |
0,35 |
Dźwig hydrauliczny bez przeciwwagi |
0,30 |
Tabela 30. Catd - współczynnik średniej drogi przejazdu
Ilość przystanków |
Współczynnik średniej drogi catd |
2 przystanki |
Max wys. podnoszenia |
Więcej niż 2 przystanki |
0.5 * Max wys. podnoszenia |
Więcej niż jeden dźwig w grupie i więcej niż 2 przystanki na dźwig |
0.3 * Max wys. podnoszenia |
Po określeniu wszystkich parametrów geometryczno - energetycznych dźwigu takich jak:
- wysokość podnoszenia
- ilość cykli jazd rocznie
- energia jazdy i postoju
- współczynniki korekcyjne
należy ocenić zapotrzebowanie dźwigu na energię jazdy i energię postoju.
Energia jazdy [kWh]- energia potrzebna do wykonania zadanej pracy. Jest to energia cyklu pracy całego urządzenia pomniejszona o energię zużywaną podczas postoju dźwigu.
Energia potrzeb własnych [kWh] - energia zużywana przez mechanizmy, systemy sterowania i oświetlenia dźwigu zarówno gdy dźwig ten nie wykonuje jazdę czy nie.
Współczynnik efektu użytkowego (jazdy) urządzenia dźwigowego [mWh] - współczynnik efektywności układu napędowego określający ilość energii elektrycznej niezbędnej do podniesienia na wysokość 1 m i opuszczenia ładunku o masie 1 kg.
Wymaga się, aby współczynnik efektywności transportu dźwigu lub grupy dźwigów, czyli ilość energii zużywanej na podniesienie 1kg ładunku na wysokość 1m, był nie większy od wartości 0,36 mW/(kg*m).
Ponadto zużycie energii na potrzeby własne dźwigu z pominięciem oświetlenia, powinno być mniejsze niż 100W.
Oświetlenie kabiny powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby moc jednostkowa nie przekraczała 5 W/m2 powierzchni podłogi kabiny. Spełnienie wymogów energetycznych musi być w pełni zgodne z normami dźwigowymi dotyczącymi instalacji nowych dźwigów w istniejących szybach (EN-PN 81-28)